Safranbolu ve Safranbolu Camii, Karabük - Türkiye

Safranbolu



Safranbolu'nun mimarisi, 17. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nun büyük bölümünde kentlerin mimari gelişimini etkilemiştir. Safranbolu Şehri, kendine has binalara ve sokaklara sahip, tipik bir Osmanlı kentidir ve yüzyıllar boyu İstanbul-Sinop kervan yolu ticaretinde önemli rol oynamıştır. Safranbolu, geleneksel Türk toplum yaşantısının tüm özelliklerini yansıtan ve tarihi geçmişinde yarattığı kültürel mirası, çevresel dokusu içinde koruyan örnek bir kenttir. Sahip olduğu bu zengin kültürel mirası kent ölçeğinde korumadaki başarısı örnek olmuştur. Bu özelliklerinden dolayı 17 Aralık 1994 yılında UNESCO DÜNYA MİRASI listesine seçilmiştir. 2000'e yakın korunması gereken Kültür ve Tabiat varlığına sahip olması kenti Müze Kent haline getirmiş ve korumacılıktaki başarısı da kente `Korumanın Başkenti' unvanını kazandırmıştır.

Safranbolu tarihi geçmişinde, en üstün ekonomik ve kültürel düzeyine Osmanlı döneminde ulaşmış ve 17 yy.da İstanbul - Sinop kervan yolu üzerinde önemli bir konaklama merkezi olması nedeniyle bölgede ticaret gelişmiş ve zenginlik artmıştır. Osmanlı'nın bazı devlet adamları kente önemli eserler bırakmışlardır.

“ Kentin ününü oluşturan Safranbolu Evleri 18. Ve 19. Yy. Türk aile hayatının geçmişini, kültürünü, ekonomisini, teknolojisini ve yaşama biçimini yansıtan mükemmel mimarlık bilgisi ile yapılmışlardır. Özellikle Osmanlı döneminden kalma han, hamam, cami, çeşme, köprü ve eşsiz konaklar gelenlerde hayranlık uyandıracak niteliktedir. ”

Safranbolu Evleri

Geleneksel Safranbolu evlerinin çoğu üç katlı, 6 ile 8 odalıydı. Odaların her biri bir çekirdek ailenin tüm ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yapılmıştı. Her odada yüklük adı verilen dolaplar, sergenler, ocak ve sedirler vardı. Ahşap yüklük dolapların içerisinde yıkanmak amacıyla da kullanılabilen banyolar olurdu. Evin giriş kısmına ‘’hayat’’ adı verilirdi. Birinci kat ise haremlik selamlık bölümlerinden oluşurdu. Düğün yemekleri ve kına geceleri de bu katta yapılır; kadınlar haremlikte, erkekler selamlıkta eğlenirlerdi. Gelinlerin kına gecelerinde giydiği bindallılar daha dün giyilmiş gibi renkli ve hayat dolu görünüyorlar. Oysa bazıları 100, bazıları 300 yaşında.

Tipik Safranbolu Evleri

Binalardaki tavan süslemeleri evin sahibinin zenginliğini simgelerdi. Çocuk odaları ise, korkarlar ya da şaşı olabilirler inanışı nedeniyle süslemesizdi. Bu evlerin ahşap tavanlarındaki işçilik, sanat tarihi açısından önemli yere sahiptir.Tüm evler kendilerine göre daha merkezi konumdaki kamu binalarına, dini yapılara ve anıt eserlere dönüktür. Hangi evden bakılırsa bakılsın manzara kapanmaz. Evlerin yakın plan cepheleri kör, uzak plan cepheleri açık ve birbirlerini izleyecek konumdadır.Şehrin ortasında bulunan meydana yönelik yollar ve sokaklar tamamen taş kaplıdır. Anıt eserlerin avluları ve meydanlar da taş kaplıdır. Mevcut taş kaplama tarzı rutubeti en aza indiren, sel sularına karşı dayanıklı ve ağaç köklerinin yeterli su almasına uygun yapıdadır.

Safranbolu el sanatlarının günümüze kadar gelmiş ve günümüzde de yapılmakta olan türleri, yemenicilik, deri işlemeciliği, ağaç oymacılığı, semercilik, demircilik ve bakır işlemeciliğidir. Bugün Safranbolu'da hala el sanatları alanında çarşı da üretim yapan zanaat gruplarından az miktarda olsa da semerci, saraç, demirci, bakırcı ve kalaycı bulunmaktadır.

Safranbolu bakır işlemesinin özelliği, yekpare olarak imal edilmesi, yani lehim ya da benzeri bir yolla birleştirme yapılmamasıdır. Günümüzde en çok kullanılan maden işleme olan bakır kalaylanarak Ev, mutfak ve süs eşyası olarak ilimizde yaygın bir şekilde sürdürülmektedir. Bakır mamullerinin işlenmesinde çakma ve çizme diye bilinen basit işleme yönteminin dışında, sadece ilimizde yapılan bir çekiç ve bir çelik kalemle yapılan işlemedir.

O dönemin Safranbolu halkının yaşama biçimini, beğenisini, kültürünü, üstün yapı tekniğini yansıtan Safranbolu evleri yöre mimarisinin en dikkati çeken öğeleridir.Ahşap çatkılı, taş ve kerpiç örgülü duvarlar beyaz badanalıdır. Meyve bahçeleri içindeki konumları, planları, selamlık köşkleri, iç düzenlemeleri, sedirlerle çevrili fıskiyeli havuzları, ahşap işleri (tavanlar, kapılar, dolaplar), yaşmaklı ocakları, geniş saçakları, kabaralı süslü halkalı kapıları ile Türk konut mimarlığının en özgün örnekleridir.